شفقنا (پایگاه بین المللی همکاری های خبری شیعه) –  اگر تربت کربلا شفا مى‌دهد، چرا شیعیان به پزشک مراجعه مى‌کنند و بیمارستان مى‌سازند؟

بسم الله الرحمن الرحیم

توضیح سؤال:

در یکى از شبکه‌هاى وهابى شنیدیم که کارشناس این شبکه، مى‌گفت:

شیعیان معتقد هستند که تربت امام حسین علیه السلام براى هر دردى شفا است. اگر واقعا چنین است، چرا شما به پزشک مراجعه مى‌کنید؟ چرا بیمارستان‌ها و درمانگاه‌هاى خود را تعطیل نمى‌کنید.

لطفا در این باره توضیح دهید.

پاسخ:

تفاوت بین شفا و دوا

 

متأسفانه این کارشناس وهابى فرق دوا و شفا را تشخیص نداده است، در غیر این صورت چنین اشتباهى را مرتکب نمى‌شد.

 

تردیدى نیست که «شفا» به دست خداوند است؛ و این خداوند است که در برخى از چیزها شفا قرار داده است؛ از جمله در قرآن، عسل و... و از جمله در خاک کربلا.

 

از نظر لغت شفاء؛ یعنى رسیدن و آمدن بهبودى است. و به نوعى معناى آن حاصل مصدرى است. و مى‌توان گفت شفاء امرى است که با آمدنش درد پایان مى‌یابد.

 

چنانچه راغب اصفهانى در مفردات خود به همین قضیه اشاره کرده است.

 

ترجمه مفردات راغب ج‏2 337.

 

اما «دوا» که جمع آن «ادویه» مى‌شود، به هر چیزى که بیمارى را با آن درمان مى‌کنند گفته مى‌شود.

 

دواء: مایتداوی به، و «دَاوَاهُ‏» عالجه:

 

الدَّوَاء- جمع‏ أَدْوِیَة: دارو، آنچه که بیمارى را با آن درمان کنند.

 

فرهنگ ابجدی عربی- فارسی، متن 400.

 

خلاصه این که شفا یافتن؛ یعنى بهبودى از بیمارى، حال گاهى بهبودى به وسیله مداوا و معالجه با دوا است و گاهى بدون مداوا و به وسیله معجزه و... است؛

 

البته گاهى در محاوره به جاى یکدیگر نیز به کار برده شده است؛ اما معناى حقیقى این دو باهم تفاوت دارند.

خاک کربلا، شفای هر دردی است

 

همان طور که گفتیم، خداوند در برخى از چیزها در این دنیا «شفا» قرار داده است که در ادامه با سند و مدرک به آن‌ها اشاره خواهیم کرد. یکى از چیزهایى که طبق روایات اهل بیت علیهم السلام، خداوند شفا در آن قرار داده است، خاک مقدس و ملکوتى کربلاى معلا است که خداوند به خاطر جانفشانى‌هاى سید الشهداء علیه السلام و یاران وفادار آن حضرت، این اثربخشى را به خاک کربلا عطا کرده است.

دیدگاه علمای شیعه

 

روایاتى که از طریق اهل بیت علیهم السلام در این باره وارد شده است مستفیض بلکه در حد تواتر است ؛ و براى اثبات آن ابتدا نظر بعضى از علماى بزرگ را درباره روایات این باب متذکر مى شویم:

شیخ محمد حسن جواهرى:

 

وعلى کل حال (فلا یحل شئ منه) أی الطین (عدا) الطین من (تربة الحسین ( علیه السلام ) فإنه یجوز الاستشفاء) به بلا خلاف بل الاجماع بقسمیه علیه، بل النصوص فیه مستفیضة أو متواترة.

 

و به هر حال خوردن هیچ خاکى حلال نیست ؛ جز خاک و تربت امام حسین علیه السلام که جایز است خوردن آن به قصد شفا گرفتن و اختلافى در آن نیست، بلکه اجماع به هردو قسمش (لفظى و معنوی) بر جواز استشفاء از آن دلالت مى‌کند؛ بلکه روایات دال بر آن، مستفیض یا در حد تواتر است.

 

النجفی، الشیخ محمد حسن (متوفاى1266هـ)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، ج36، ص358، تحقیق وتعلیق وتصحیح: محمود القوچانی، ناشر: دار الکتب الاسلامیة ـ تهران، الطبعة: السادسة، 1363ش.

شهید اول، محمد بن جمال الدین مکی:

 

أجمع الأصحاب على الاستشفاء بالتربة الحسینیة صلوات الله على مشرفها، وعلى أفضلیة التسبیح بها وبذلک أخبار متواترة.

 

تمام علما اجماع کرده‌اند، بر جواز خوردن تربت امام حسین علیه السلام به منظور شفا گرفتن، و همچنین بر استحباب درست کردن تسبیح از آن، و روایاتى که این مطلب را ثابت مى‌کند نیز متواتر است.

 

العاملی الجزینی، محمد بن جمال الدین مکی، الشهید الأول (متوفای786 ه‍ ـ)،‌ کتاب الدروس ج2، ص25، ناشر: مؤسسة النشر الإسلامی التابعة لجماعة المدرسین بقم المشرفة، طبق برنامه مکتبه اهل بیت علیهم السلام.

محقق سبزواری:

 

وى نیز در کفایه الفقه ادعاى اتفاق اصحاب کرده است:

 

ویستثنى من الطین المحرم التربة الحسینیة ( علیه السلام ) للاستشفاء... والأخبار فی جواز أکلها للاستشفاء کثیرة. وعلیه اتفاق الأصحاب.

 

خوردن هر خاکى حرام است؛ اما از این قاعده کلى، خوردن خاک کربلا به قصد شفا گرفتن، استثناء شده است. روایاتى که این مطلب را ثابت مى‌کند، بسیار زیاد است و تمام بزرگان شیعه بر این قضیه اتفاق دارند.

 

المحقق السبزواری، (متوفاى1090هـ)، کفایة الفقه المشتهر بکفایة الأحکام، ج2، ص612/611، الطبعة: الأولى، تحقیق: الشیخ مرتضى الواعظی الأراکی، ناشر: مؤسسة النشر الإسلامی التابعة لجماعة المدرسین بقم المشرفة، 1423.

شیخ حرعاملی:

 

ایشان در کتاب فصول مهمه در باب11 (ان التربه الحسینیه شفاء من کل داء) نیز فرموده است.

 

اقول: و الاحادیث فی ذلک کثیره جدا.

 

من مى‌گویم: احادیث وارده در این زمینه بسیار زیاد است.

 

الحر العاملی، الشیخ محمد بن الحسن (متوفای1104ه)، الفصول المهمة فی أصول الأئمة، ج3، ص34،‌ تحقیق وإشراف: محمد بن محمد الحسین القائینی، ناشر: مؤسسة معارف إسلامی إمام رضا (ع)،چاپ: الأولى، سال چاپ: 1418 - 1376 ش.

آیت الله شیخ هادی نجفی:

 

الروایات بهذا المضمون أعنی: تربته ( علیه السلام ) شفاء من کل داء وأمان من کل خوف کثیرة جدا بل متواترة اجمالا بل معنا.

 

روایات با این مضمون؛ یعنى این که تربت امام حسین علیه السلام شفاى هر دردى و امان از هر خوفى است بسیار زیاد است؛ بلکه تواتر اجمالى دارد و داراى تواتر معنوى است.

 

الشیخ هادی النجفی، معاصر، موسوعة أحادیث أهل البیت (ع)، ج2، ص152، الطبعة: الأولى، 1423 – 2002 م، ناشر: دار إحیاء التراث العربی للطباعة والنشر والتوزیع - بیروت – لبنان.

آیة الله السید محمد روحانی:

 

الاستشفاء بتربة الحسین - علیه السلام - وکیف کان فلا یحمل شئ من الطین ( عدا الیسیر من تربة الحسین - علیه السلام - للاستشفاء ) فإنه یجوز بلا خلاف بل الاجماع بقسمیه علیه والنصوص به مستفیضة أو متواترة.

 

شفاء خواستن به واسطه تربت امام حسین علیه السلام که البته حمل بر مقدار کمى از خاک مى‌شود، به درستیکه جایز است، هیچ کسى در آن اختلاف ندارد؛ بلکه اجماع به هردو قسمش بر آن وجود دارد و روایات دال بر آن مستفیضه یا متواتره‌اند.

 

السید محمد صادق الروحانی، معاصر، فقه الصادق (ع)، ج24 ص172،چاپ سوم،سال چاپ: 1414، ناشر: مؤسسة دار الکتاب – قم.

شفا در خاک کربلا از منظر روایات

روایت سعد بن سعد:

 

عَنْ سَعْدِ بْنِ سَعْدٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا الْحَسَنِ علیه السلام عَنِ الطِّینِ فَقَالَ أَکْلُ الطِّینِ حَرَامٌ مِثْلُ الْمَیْتَةِ وَ الدَّمِ وَ لَحْمِ الْخِنْزِیرِ إِلَّا طِینَ‏ قَبْرِ الْحُسَیْنِ‏ علیه السلام فَإِنَّ فِیهِ شِفَاءً مِنْ کُلِّ دَاءٍ وَ أَمْناً مِنْ کُلِّ خَوْفٍ.

 

سعد بن سعد روایت کرده است: از امام موسى بن جعفر علیه السلام سوال کردم از خوردن خاک؛ فرمودند خوردن آن حرام است و حرمتش مثل حرمت میته و خون و گوشت خوک است ؛ مگر خاک قبر امام حسین علیه السلام ؛ به درستیکه در آن شفاى از هر دردى و امان از هر خوفى است.

 

القمی، أبی القاسم جعفر بن محمد بن قولویه (متوفاى367هـ)، کامل الزیارات، ص478تحقیق: الشیخ جواد القیومی، لجنة التحقیق، ناشر: مؤسسة نشر الفقاهة، الطبعة: الأولى1417هـ

روایت محمد بن اسماعیل بصری:

 

عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ الْبَصْرِیِّ وَ لَقَبُهُ فَهْدٌ عَنْ بَعْضِ رِجَالِهِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ: طِینُ‏ قَبْرِ الْحُسَیْنِ‏ علیه السلام شِفَاءٌ مِنْ کُلِّ دَاءٍ.

 

محمد بن اسماعیل بصرى ملقب به فهد از بعض رجالش از امام صادق علیه السلام روایت کرده است: خاک قبر امام حسین علیه السلام شفاى از هر دردى است.

 

القمی، أبی القاسم جعفر بن محمد بن قولویه (متوفاى367هـ)، کامل الزیارات، ص461تحقیق: الشیخ جواد القیومی، لجنة التحقیق، ناشر: مؤسسة نشر الفقاهة، الطبعة: الأولى1417هـ

روایت سلیمان بن عمر السراج:

 

عَنْ سُلَیْمَانَ بْنِ عُمَرَ السَّرَّاجِ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا قَالَ: یُؤْخَذُ طِینُ‏ قَبْرِ الْحُسَیْنِ‏ علیه السلام مِنْ عِنْدِ الْقَبْرِ عَلَى سَبْعِینَ ذِرَاعاً.

 

الکلینی الرازی، أبو جعفر محمد بن یعقوب بن إسحاق (متوفاى328 هـ)، الأصول من الکافی، ج‏4، ص: 588، ناشر: اسلامیه‏، تهران‏، الطبعة الثانیة،1362 هـ.ش.

روایت محمد بن سلیمان بصری:

 

عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سُلَیْمَانَ الْبَصْرِیِّ عَنْ أَبِیهِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ: فِی طِینِ‏ قَبْرِ الْحُسَیْنِ‏ علیه السلام الشِّفَاءُ مِنْ کُلِّ دَاءٍ وَ هُوَ الدَّوَاءُ الْأَکْبَرُ.

 

محمد بن سلیمان بصرى از امام صادق علیه السلام روایت کرده است: در خاک قبر امام حسین علیه السلام شفاى از هردردى است و آن خاک دواى اکبر است.

 

القمی، أبی القاسم جعفر بن محمد بن قولویه (متوفاى367هـ)، کامل الزیارات، ص462تحقیق: الشیخ جواد القیومی، لجنة التحقیق، ناشر: مؤسسة نشر الفقاهة، الطبعة: الأولى1417هـ

روایت ابوالصباح کنانی:

 

عَنْ أَبِی الصَّبَّاحِ الْکِنَانِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ: طِینُ‏ قَبْرِ الْحُسَیْنِ‏ علیه السلام فِیهِ شِفَاءٌ وَ إِنْ أُخِذَ عَلَى رَأْسِ مِیلٍ.

 

ابوالصباح کنانى از امام صادق علیه السلام روایت کرده است:خاک قبر امام حسین علیه السلام در آن شفاست گرچه از فاصله یک مایلى از قبر برداشته شود.

 

القمی، أبی القاسم جعفر بن محمد بن قولویه (متوفاى367هـ)، کامل الزیارات، ص462،تحقیق: الشیخ جواد القیومی، لجنة التحقیق، ناشر: مؤسسة نشر الفقاهة، الطبعة: الأولى1417هـ

روایت عبد الله بن سنان: